Ferragosto in Italië: feest, druiven en dolce far niente
15 augustus. Ferragosto. In heel Italië een magische datum waarop het land collectief de pauzeknop indrukt. Een dag voor dolce far niente: lekker eten, samen zijn, en gewoon even niks doen.
Maar… wie denkt dat dit ook voor de wijnbouwers in Piemonte geldt, heeft het mis. Want hier is Ferragosto soms minder “voeten omhoog” en meer “snoeischaar in de aanslag”.
Een feestdag met keizerlijke roots
Ferragosto werd geboren in 18 v.Chr., toen keizer Augustus de Feriae Augusti invoerde: een rustdag na de oogst om mensen en werkdieren op adem te laten komen. In 582 koppelde keizer Mauritius er het feest van Maria-Tenhemelopneming aan. De katholieke kerk nam het over in de 7de eeuw en sindsdien is 15 augustus een mix van oud Romeins eerbetoon, religieuze devotie en vooral dolce far niente.
Ferragosto anno 2025 – geen dolce far niente voor iedereen
Terwijl in andere delen van Italië de vraag luidt: “Mare o monte?”, klinkt het antwoord in Piemonte dit jaar vaak: “Monte… di lavoro.”
De bergen zijn prachtig, maar veel wijnbouwers zien ze alleen in de verte. In de Alta Langa is de oogst van Pinot Nero en Chardonnay – de basis voor die verfijnde Alta Langa bubbels – namelijk al begonnen. Recordvroeg, dankzij een zomer waarin de zon geen genade kent.
Met temperaturen tussen de 35 en 40 graden rijpt fruit razendsnel. Eén dag te lang hangen, en je krijgt geen frisse zuren meer maar overrijpe druiven die eerder richting rozijn gaan. Dus: vroeg opstaan, plukken bij het eerste licht, en hopen dat je tegen 11 uur nog niet helemaal gesmolten bent.
Geen zee, maar wel meren
Piemonte heeft geen kustlijn, dus mare o monte klinkt hier net even anders.
Voor wie vrij heeft, is Lago Maggiore of Lago d’Orta een populaire ontsnapping. Anderen kiezen voor de koelte van de bergen in Cuneo of de Val Maira. Maar de meeste locals? Die blijven in hun dorp, waar het feest letterlijk naar hen toe komt.
Sagre, processies en lang tafelen
In augustus barst Piemonte van de sagre: dorpsfeesten waar lange tafels vol lekkers klaarstaan. Denk aan vitello tonnato, tajarin al tartufo, peperoni con bagna cauda, frittata alle erbe en bunet als zoete afsluiter.
’s Middags processies ter ere van Maria, ’s avonds muziek op het plein, en soms een vuurwerkshow die het dal verlicht. Voor wie overdag in de wijngaard stond, smaakt dat eerste glas wijn aan tafel dubbel zo goed.
Een overzicht van de leukste en lekkerste sagre in de regio vind je hier: www.sagrepiemonte.it – ideaal om je Ferragosto in Piemonte te plannen.
Ferragosto bij mijn wijnbouwers
Ik hoor het ze al zeggen:
“Mijn Ferragosto? Oogsten bij zonsopgang, druiven persen voor de hitte, en ’s avonds een glas eigen Alta Langa met de buren. Wie heeft er meer nodig?”
Voor sommigen blijft er een dag of twee over om het feest te vieren, voor anderen pas als de oogst veilig binnen is. Maar dat is ook Ferragosto in Piemonte: werken voor het feest, en daarna dubbel genieten.
Een mix van traditie, warmte en wijn
Ferragosto in Piemonte is anders dan aan zee, maar minstens zo levendig:
- Eeuwenoude tradities en processies
- Een culinaire tafel waar je uren aan wil blijven zitten
- En in jaren zoals 2025: een vroege oogst die de bubbels van morgen belooft
Dus of je nu aan Lago Maggiore zit, in de schaduw van de Monviso, of tussen de rijen Nebbiolo in Barolo Buon Ferragosto a tutti.
En voor mijn wijnbouwers: hou vol. Ik kom binnenkort proeven of al dat zweet en die vroege ochtenden het waard waren.
Bronnen Foto’s:
Viaggiando Italia
La Cucina Italiana
Si viaggia
Alta Langa
